In een wereld waarin digitale technologie steeds centraler staat, is het belangrijk dat iedereen mee kan doen. Digitale toegankelijkheid betekent dat websites, apps en online diensten bruikbaar zijn voor iedereen, ongeacht fysieke, cognitieve of zintuiglijke beperkingen. Kunstmatige intelligentie (AI), en in het bijzonder machine learning, speelt hierin een steeds grotere rol. In dit artikel lees je hoe AI nu al bijdraagt aan toegankelijkheid en hoe deze technologie een inclusieve digitale toekomst mogelijk maakt.

Wat is AI en machine learning?

AI, ofwel kunstmatige intelligentie, verwijst naar systemen die taken uitvoeren waarvoor normaal gesproken menselijke intelligentie nodig is. Denk aan spraakherkenning, beeldanalyse en het begrijpen van taal. Een belangrijk onderdeel van AI is machine learning: een methode waarbij systemen leren van data en zo steeds slimmer worden. Door patronen te herkennen, kunnen ze voorspellingen doen en hun eigen prestaties verbeteren. Precies deze eigenschap maakt AI geschikt om digitale toegankelijkheid te ondersteunen.

AI als hulpmiddel bij geautomatiseerde toegankelijkheidstests

AI kan ontwikkelaars ondersteunen bij het testen van websites en applicaties op toegankelijkheid. Zo kunnen tools zoals Axe van Deque automatisch controleren of digitale content voldoet aan de WCAG-richtlijnen. Ze sporen bijvoorbeeld ontbrekende alt-teksten op, detecteren laag contrast en wijzen op fout gelabelde formulieren. Dit versnelt het ontwikkelproces en verlaagt de kans dat ontoegankelijke onderdelen over het hoofd worden gezien.

Simulatie van ondersteunende technologie

AI kan ook worden ingezet om het gedrag van hulpmiddelen zoals schermlezers te simuleren. Hiermee kunnen ontwikkelaars inzicht krijgen in hoe gebruikers met een beperking een website ervaren. Dit helpt om obstakels op te sporen die tijdens reguliere tests misschien niet worden opgemerkt. Het resultaat is een realistischer beeld van de gebruiksvriendelijkheid en betere verbeteradviezen.

Tekst vereenvoudigen en content inclusiever maken

Voor mensen met een lagere taalvaardigheid of een cognitieve beperking kan complexe tekst een barrière vormen. AI-tools kunnen automatisch teksten vereenvoudigen, samenvatten of herschrijven in begrijpelijke taal. Denk bijvoorbeeld aan Read Easy.ai, dat is ontwikkeld om teksten leesbaarder te maken voor mensen met lage leesvaardigheid. Ook tools als Text Cortex of Lightkey helpen hierbij, bijvoorbeeld binnen Word of Google Docs.

Daarnaast kan AI automatisch alternatieve teksten genereren voor afbeeldingen en video’s. Dit maakt content beter toegankelijk voor gebruikers die werken met een schermlezer.

Spraakherkenning en real-time ondertiteling

Voor mensen met een visuele beperking is spraakherkenning een uitkomst. AI stelt hen in staat om met spraakopdrachten te navigeren op websites of formulieren in te vullen. Denk aan toepassingen zoals Siri, Google Assistant of ChatGPT.

Aan de andere kant biedt automatische ondertiteling, mogelijk gemaakt door AI, grote voordelen voor doven en slechthorenden. YouTube en Teams maken hier al gebruik van, net als diverse tools die real-time vertalingen en ondertiteling bieden.

Beeldherkenning en objectherkenning

AI kan ook visuele content toegankelijk maken door beeldherkenning toe te passen. Een goed voorbeeld is de app OKO of Seeing AI van Microsoft. Deze apps gebruiken de camera van een smartphone om objecten, mensen, kleuren en tekst in de omgeving te herkennen en te beschrijven. Zo fungeren ze als een extra paar ogen voor mensen met een visuele beperking.

Voorspellende tekst en gepersonaliseerde interfaces

AI helpt bij het personaliseren van digitale ervaringen. Voorspellende tekst zorgt ervoor dat invoervelden automatisch worden ingevuld, of dat gebruikers suggesties krijgen bij het typen. Dat versnelt interactie, zeker voor mensen met motorische of cognitieve beperkingen.

Daarnaast kunnen AI-systemen leren van gebruikersgedrag. Op basis daarvan passen ze automatisch de interface aan, bijvoorbeeld door grotere knoppen, hoger contrast of vereenvoudigde navigatie aan te bieden. Een digitale omgeving die zich aanpast aan de gebruiker vergroot de zelfstandigheid en het gebruiksgemak.

AI en gebarentaal: toekomst in ontwikkeling

Een veelbelovende ontwikkeling is AI-ondersteunde gebarentaalherkenning. In de toekomst kunnen systemen niet alleen gebaren herkennen, maar ook nuances en emoties in gebarentaal interpreteren en omzetten naar tekst of spraak. Dat zou communicatie tussen doven en horenden aanzienlijk vergemakkelijken.

AI als basis voor toekomstbestendige toegankelijkheid

Toegankelijkheid is geen eenmalige actie, maar een continu proces. AI maakt het mogelijk om digitale toegankelijkheid duurzaam te waarborgen en steeds verder te verbeteren. Doordat AI blijft leren van gebruikers en situaties, ontstaan steeds slimmere oplossingen.

Door AI in te zetten voor zowel contentcreatie, gebruikersinteractie als automatische toetsing, ontstaat een inclusieve digitale infrastructuur die zich aanpast aan de gebruiker in plaats van andersom.

Klaar voor digitale toegankelijkheid?

Neem dan contact op met ons voor een verkennend gesprek over de mogelijkheden om jouw website in 2025 toegankelijk te maken.