Testen met ervaringsdeskundigen

In de wereld van digitale ontwikkeling streven organisaties ernaar te voldoen aan toegankelijkheidsnormen, zoals de WCAG. Echter, naleving van deze normen garandeert niet automatisch dat mensen met beperkingen de website optimaal kunnen gebruiken. Het is daarom van cruciaal belang om gebruikersonderzoek uit te voeren met ervaringsdeskundigen. Deze gebruikers met beperkingen zijn de ideale raadgevers als het aankomt op gebruiksvriendelijkheid. Zij onthullen problemen die anderen mogelijk over het hoofd zien. In dit opzicht is het integreren van ervaringsdeskundigen in je gebruikerstest voor een toegankelijke website essentieel. Maar hoe dien je deze gebruikersonderzoeken aan te pakken?

Vroegtijdige betrokkenheid in het ontwikkelproces

Een strategische aanpak is om gebruikers met beperkingen vroeg in het ontwikkelproces te betrekken. Dit kan worden bereikt door hen te betrekken bij use cases, gebruikersanalyses, persona's, scenario's, workflows en ontwerp walkthroughs. Vele organisaties vormen speciale teams van ervaringsdeskundigen voor dit doel.

Hieruit ontstaan diverse voordelen:

• Door snel gebruikers met beperkingen te betrekken, ontstaat vaak een betere website. Het draagt bij aan gebruiksvriendelijkheid, duidelijke navigatie, een gestructureerde indeling, begrijpelijke vormgeving, helder taalgebruik en verbeterde vindbaarheid op zoekmachines.
• Werken met een team van ervaringsdeskundigen creëert bewustzijn, consensus en energie. Elke betrokkene begrijpt voor wie de website wordt ontwikkeld.
• Door toegankelijkheidstesten met ervaringsdeskundigen in de projectplanning te integreren, kunnen deze tests in de juiste fase worden uitgevoerd, wat leidt tot snellere ontwikkeling van toegankelijkheidsoplossingen.
• Er kunnen weloverwogen beslissingen worden genomen op het gebied van toegankelijkheid.
• Het voorkomt dat er compromissen moeten worden gesloten omdat het ontwikkelproces te ver is gevorderd om bepaalde zaken nog te kunnen aanpassen.
• Het bevordert een directe succesvolle aanpak. Achteraf aanpassingen doorvoeren kost vrijwel altijd meer tijd en geld.
• Je krijgt een dieper inzicht in de huidige en toekomstige toegankelijkheidsnormen en richtlijnen.

Diversiteit in ervaringsdeskundige tests

Ervaringsdeskundigen zijn divers, met individuele ervaringen, verwachtingen en voorkeuren. Daarnaast maken zij gebruik van diverse interactietechnieken, adaptieve strategieën en technische hulpmiddelen. De complexiteit komt voort uit meer dan alleen de beperkingscategorie (auditief, cognitief, visueel, fysiek, enz.). Binnen elke categorie zijn er extreme variaties, zoals mensen met meervoudige beperkingen en verschillende gradaties binnen dezelfde categorie. Bijvoorbeeld, een visuele beperking kan variëren van volledige blindheid tot wazig zicht door blessures.

Het is essentieel om te erkennen dat één ervaringsdeskundige niet representatief is voor alle mensen met dezelfde beperking. Bovendien kent een deskundige niet automatisch de gebruikerservaring van anderen met dezelfde beperking op jouw website. Het is raadzaam om meerdere gebruikers te testen en naast ervaringsdeskundigen ook toegankelijkheidsexperts te betrekken.

Samenstelling van het ervaringsdeskundige team

Een ideaal ervaringsdeskundige team omvat individuen met:

• Een visuele beperking
• Een auditieve beperking
• Een motorische beperking (beperkte handfunctie)
• Een verstandelijke beperking
• Een psychische beperking (bijvoorbeeld autisme)
• Laaggeletterdheid

Voor elke beperkingscategorie is het wenselijk ten minste twee ervaringsdeskundigen op te nemen. Het vinden van ervaringsdeskundigen kan een uitdaging zijn. Zoek naar organisaties die verbonden zijn met mensen met beperkingen, zoals belangenverenigingen, afdelingen van organisaties als de Oogvereniging en het Dovenschap, patiënten- en cliëntenverenigingen, zorg instellingen, vrijwilligerscentrales en welzijnsorganisaties die werken met mantelzorgers. Zelfs bibliotheken of buurtcentra die digitale vaardigheidscursussen aanbieden kunnen behulpzaam zijn.

Taken van het ervaringsdeskundige team

Het ervaringsdeskundige team heeft doorgaans drie hoofdrollen:

• Demonstratie: Ervaringsdeskundigen tonen hoe mensen met beperkingen een website gebruiken en wat nodig is om deze toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken.
• Testen: Het testteam begint tijdens de ontwerpfase en blijft betrokken tijdens de ontwikkelfase om de gebruiksvriendelijkheid te monitoren.
• Monitoring: Het team kan een rol spelen bij het voortdurend monitoren van de toegankelijkheid van de website.

Conclusies en rapportage

Bij gebruikstests met ervaringsdeskundigen is voorzichtigheid geboden bij het trekken van conclusies. Resultaten van een paar testers met beperkingen zijn mogelijk niet representatief voor iedereen met dezelfde beperking. De rapportage moet de reikwijdte van de studie en de evaluatieparameters bevatten. Kleinschalige studies leveren nuttige inzichten op, maar zijn wellicht niet statistisch significant.

Combinatie van gebruikerstests en standaarden

Hoewel gebruikerstests met ervaringsdeskundigen waardevolle inzichten bieden, zijn ze niet voldoende om de toegankelijkheid van een website te waarborgen. Het is cruciaal om de feedback van ervaringsdeskundigen te combineren met de expertise van toegankelijkheidsexperts en richtlijnen zoals die van de WCAG. Dit garandeert dat de website zo toegankelijk mogelijk is voor alle gebruikers.